Via Militaris, Carigradski drum, Velika džada su nazivi puta koji je bio najvažnija saobraćajnica u ovom delu Evrope hiljadama godina. Ovim putem su prošle mnoge vojske iz raznih pobuda. Rimljani, Huni, Osmanlije… Ovim putem su išli i Kirilo i Metodije šireći pismenost među Slovenima.
Prvi pisani dokumenti o ovom putu datiraju od starih Rimljana, koji su svoju imperiju povezali mrežom puteva. Istorija kaže da je 33. godine nove ere izgrađen Vojni put (Via Militaris) koji je povezivao Singidunum (današnji Beograd) dolinom reke Margus (današnja Morava) do Naissus-a (današnji Niš) i dalje prema Serdicae (Sofija) i Maloj Aziji.
Put je bio popločan velikim kamenim pločama i bio širok oko 6 metara (9 koraka). Obeležen je miljokazima. Duž puta je bilo kamenih mostova a na rastojanju od jednog dana hoda su se nalazila mesta za zamenu konja (Mutatio) i mesta za odmor (Mansion).
Neka od poznatih mesta za odmor u našoj okolini su Mutatio Sarmatorum (blizu Paraćina), Horreum Margi (Ćuprija), Praesidium Pompei (okolina Ražnja)…
Istočni krak Via Militaris, ponegde se još naziva i Via Publica (Javni put), se protezao od Vidina (Benonia), preko Gamzigrada (Felix Romuliana) do današnjeg Paraćina gde se ukrštao sa putem koji vodi iz Singidunuma (Beograd).
Jedan od najočuvanijih mostova na istočnom kraku Via Militaris se nalazi u ataru Mirilovca. U srednjem veku se naziva ’’Vidinski drum’’ koji se kod današnje Donje Mutnice delio na dva dela od kojih je jedan deo vodio prema Ravnu (današnja Ćuprija) a drugi prema Parakinovom Brodu (današnji Paraćin).
Tekst: Ivan Milanović/PN Info
FOTO: Ivan Milanović/PN Info
https://sr.wikipedia.org/